علی را آنگونه هست بشناسیم
عموماً ما انسانها کم و بیش در یک زمینه ای تخصص داریم. در مهارتهای فنی و حرفه ای و یا علوم نظری و تجربی و...
و کمتر کسی را می یابیم که در چند مهارت یا علم تخصص کامل داشته باشد. و بتواند به طور دقیق از پس حل مسائل مختلف در علوم گوناگون بر بیاید. اگر هم باشد بسیار نادر است.
اما وقتی پای سخن به وادی شخصیتی چون علی بن ابی طالب علیه السلام می رسد، تخصص تک بعدی رنگ بازد. علوم در سینه او چنان سرشار است که بدون شک در هر زمینه ای به کمال خود رسیده است. شخصی در حضور معاویه از امام علی علیه السلام چنین سخن می گفت: علم از همه جوانب او می جوشد و حکمت از ناحیه او به سخن می آید. 1
آری؛ آنگاه که فرمود: از من بپرسید پیش از آنکه دیگر مرا نیابید، منظورش دقیق این بود که فضای لایتناهی علم به روی شما گشوده شده است. و او فقط سینه ای می طلبید که علم را درون آن قرار دهد، و سیرابش گرداند.
اما هر چه گذشت، روزگار بیشتر حسرت خورد که او را چه زود از دست داده است.
بی دلیل نیست که "جانین" شاعر آلمانی گفته است: "علی علیه السلام را جز آن که دوست بداریم و شیفته او باشیم چاره ای نداریم؛ زیرا جوان شریف و بزرگواری بود. وجدان پاکی داشت که از مهربانی و نیکی لبریز بود، و قلبش مملو از یاری و فداکاری بود، و از شیر شرزه شجاع تر بود، ولی شجاعتی ممزوج با رقت، لطف، دلسوزی مهر و عاطفه." 2
واژگان در وصف او عاجز و عقول از فهم او حیرانند. فهم کلام او نیز از عهده هر کسی بر نمی آید. لذا ناگزیر باید در دریای علم او غوطه ور شد، بلکه مرواریدی صید نمود. و البته که چنین نیز خواهد بود.
"امام علی علیه السلام برترین مردى است که مادر روزگار تا پایان عمر خود، چون او نزاید. و اوست که هرگاه هدایت طلبان به جستجوى اخبار و گفتارش برآیند، از هر خبرى براى آنان، شعاعی مى درخشد. آرى او مجسمه اى از کمال است که در قالب بشریت ریخته شده است." 3
برای شخصی چون علی بن ابی طالب علیه السلام زمان و مکانی نیست جز آنکه در آن به وظیفه عمل نماید.
او بر کشتگان جمل که دشمنانش بودند نیز غم خواری و گریه کرد و حتی بر جنازه دشمنانش نماز خواند. چرا که می دانست آنان مقتول جهلشان بودند. و همین درد جهل بود که سبب شهادت او به دست خوارج گردید. از این روست که فرموده بود: "بسا دانشمندى که نادانیش او را به کشتن دهد." 4
این علی علیه السلام همان است که معاویه نیز از شنیدن خبر شهادت او به گریه افتاد. 5
منزلت علی علیه السلام را نباید در هیچ ساحتی خلاصه نمود. چه در علم و چه در سایر فضایل.
علی علیه السلام همان است که خود می گوید، و از زبان پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله وسلم شنیده می شود، و خداوند در قرآن توصیف او می کند. چنان که ابن عباس می گوید: "در هر آیه ای که یا ایها الذین آمنوا آمده، علی علیه السلام فرد شریف و امیر مصادیق آن آیه است." 6
علی را آنگونه هست بشناسیم.
پانوشت:
1. مروج الذهب.ج 2. ص 421
2. امام علی علیه السلام خورشید بی غروب ، ص 324 .
3. عباس محمد عقاد شخصیت مشهور علمى و اجتماعى مصر
4. حکمت 107 نهج البلاغه
5. فرائدالسمطین، ج ۱، ص ۳۷۲
6. مناقب ابن مردویه
