دستگاه تربتی خداوند چگونه عمل می کند؟
دستگاه تربتی خداوند چگونه عمل می کند؟
تربیت از دیدگاه خداوند رشد و کمال است که با علم و آزمون و آزمایش توامان و پیوسته است. لذا از ابتدای شروع تربیت، انسانها همواره در معرض آزمایش و ابتلائات گوناگون قرار می گیرند. و آنگاه که آزمون به پایان برسد و افراد موفق شوند خداوند به تربیت یافتگان بشارت می دهد و تبریک می گوید. آیات زیر شاهد خوبی بر این سبک تربیتی می باشد.
وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ 155 الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ 156 أُولئِکَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ 157 . 1
و بی تردید شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کاهش بخشی از اموال و عزیزان و محصولات [ثمرات زندگی از قبیل زن و فرزند] آزمایش می کنیم. و صبرکنندگان را بشارت ده. کسانی که چون بلا و آسیبی به آنان برسد می گویند: ما مملوک خدا هستیم و قطعا به سوی او باز می گردیم. آنان همان کسانی هستند که درودها و رحمت از طرف پروردگارشان بر آنان است و همانهایی هستند که هدایت یافته اند.
حضرت على علیه السلام نیز در این باره مىفرماید: «ان الله یبتلى عباده عند
الاعمال السیئة بنقص الثمرات و حبس البرکات و اغلاق خزائن الخیرات لیتوب تائب و
یتذکّر متذکّر» 2
همانا خداوند، بندگان خود را به خاطر اعمال فاسدشان، به کمبود محصول و حبس برکتها و بسته شدن منابع خیر، گرفتار مىکند تا شاید متذکّر شوند و توبه نمایند.
این روایت در واقع بیان گر این نکته است که مومنان با این کار رشد می یابند و تربیت می شوند. و به همین دلیل است که می گویند:
هر که در این بزم مقرب تر است // جام بلا بیشترش می دهند.
یعنی اینکه بلاها نشانه عذاب و دوری از خداوند نیستند. بلکه دلیلی بر اهمیت مومن در پیشگاه خداوند اراده خداوند بر رشد و تربیت و ترقی اوست. و هر کس درمعرض آزمایش بیشتر قرار بگیرد، قطعا بیشتر مورد توجه بوده است. و توجه بیشتر یعنی محبت و نزدیکی بیشتر.
1. سوره بقره آیات 155 الی 157
2. نهجالبلاغه، خطبه 143